Anatomi anabilim dalında çalışanların meslek hastalıkları
Nurullah YÜCEL, Zekeriya ÇELİK, Mehmet Tuğrul YILMAZ, Muzaffer ŞEKER, Nuri BİNGÖL
Amaç (Objectives):
Her meslek grubunun kendine özgü riskleri nedeni le meslek hastalıkları vardır. Tıp fakültesinin temel bilimlerinden olan Anatomi anabilim dalında çalışan akademisyen, asistan, personel ve destek hizmetleri personellerinin maruz kaldığı risklerden dolayı oluşabilecek akut ve kronik meslek hastalıklarını araştırmak ve alınması gereken tedbirleri ortaya koymak bu çalışmanın çerçevesini oluşturmaktadır.
Gereç ve Yöntem (Methods):
Anatomi alanında; YÖK’ ün tez tarama sisteminde doktora, tıpta uzmanlık ve yüksek lisans türlerinde literatür taraması yapılmıştır.
Ayrıca iş sağlığı ve güvenliği alanında, sektör bazlı fiziksel, biyolojik, kimyasal, ergonomik ve psikososyal riskler konusunda araştırma yapılmıştır. Benzer sektörlerde fiilen görev yapanlar ile görüşmeler yapılmıştır. Benzer sektörlerin risk analizleri değerlendirilmiştir.
Bulgular (Results):
Anatomi anabilim dalı çalışanlarının meslek hastalıkları, maruz kaldıkları risk etmenlerine göre incelenmiştir. Biyolojik, Kimyasal ve Ergonomik risk etmenleri başta olmak üzere tüm risk etmenleri ile ilgili, akademisyenlerin, öğrencilerin ve diğer çalışanların maruz kalabileceği tehlikeler tespit edilmiştir.
1-Biyolojik risk etmenleri; Anatomi çalışma ofislerinin ve laboratuvarlarının çoğu tıp fakültesi hastaneleri ile mekânsal olarak yakın olması nedeni ile bakteri, virüs, mantar, parazit gibi biyolojik risk etmenleri ile yakın teması zorunlu kıldığı görülmüştür. Eğitim süreçlerinde kadavralarla uzun süre çalışma ve bilimsel araştırmalarda deney hayvanları ile uğraşma, insandan insana ve hayvanlardan insanlara bulaşan bir çok mesleki enfeksiyon hastalıklarına sebep olabilmektedir.
2- Kimyasal risk etmenleri; Anatomi alanında çalışanlar için en önemli kimyasal risklerden bir tanesi “Formaldehite” maruz kalma olup deri, göz, akciğerler en çok etkilenen organlardır. Laboratuvarın ve ofislerin temizlik işlerinde kullanılan dezenfektanlar ve antiseptikler özellikle destek personelleri başta olmak tüm anatomi bölümü çalışanlar için sağlık ve güvenlik riskleri oluşturabilmektedirler.
3- Ergonomik risk etmenleri; Sınıfta ve laboratuvarda uzun süre ayakta kalarak öğrencilerine ders anlatan Anatomi akademisyenlerinde bel ağrısı ile başlayıp Lumbal disk hernisi’ne kadar giden sağlık problemleri meslek hastalıkları içinde sıkça görülmektedir.
Uzun süre ayakta kalmaya bağlı olarak bacaklarda varis ve ayakta ise pes planus görülebilmektedir.
Bilgisayar başında çalışmaların uzun sürdüğü dönemlerde görme ile ilgili bozukluklar ve boyun fıtığı görülebilmektedir.
5- Psikososyal risk etmenleri; Sorumluluğun fazla olduğu çalışanlarda stres sonucu baş ağrısı, depresyon ve tükenmişlik sendromu görülebilmektedir.
4- Fiziksel risk etmenleri; Termal konfor şartlarının uygun olmadığı kapalı ortamlarda çalışanlarda hem oksijen azlığı hemde ortamdaki tozlar başta solunum sistemi olmak üzere mesleki hastalıklara neden olabilmektedir.
Sonuç (Conclusion):
Yapılan çalışmada elde bulgulara ve maruz kalınan risk etmenlerinin çeşidine göre, Anatomi alanında çalışanlarda değişik meslek hastalıkları görülebileceği tespit edilmiştir. Çalışma koşulları, kullanılan maddeler, işin gereklilikleri ve çalışan davranışlarından kaynaklanan tehlike ve riskler gruplandırılarak gösterilmiştir.
Anahtar sözcükler (Keywords): Anatomi, İş Sağlığı, Meslek hastalığı, Risk etmenleri